زندگي‌نامه مرحوم آيت‌الله حاج شیخ مهدی نجفي کاشانی
(1293 – 1374 قمری)
مرحوم آيت‌الله حاج شيخ مهدي نجفي اعلي‌الله مقامه يكي از علمای بزرگ معاصر كاشان بودند. وي در ماه رمضان 1293 قمري متولد شد. مقدمات و سطح را در كاشان و اصفهان و مدتي هم در قزوين خواند. آنگاه به نجف اشرف مهاجرت نمود و از محضر درس بزرگان حوزه نجف مخصوصا محضر درس مرحوم آيت‌الله آخوند خراساني صاحب كفايه استفاده نمود. پس از چهار سال اقامت در نجف براثر عوارضي به كاشان آمد و مجدداً به حوزه نجف اشرف مراجعت نمود و مدت هفت سال ديگر در نجف اقامت داشت و در محضر درس بزرگان مخصوصا آيت‌الله شريعت اصفهاني حاضر شد. سپس به خواهش و اصرار جمعي از مؤمنين به كاشان آمد و در محله محتشم اقامت نمود.
ايشان گذشته از اقامه جماعت، اشتغال به تدريس و ارشاد مردم داشتند. در زهد و تقوي و قناعت نفس و در عفت و ورع و مناعت ضرب‌المثل بود و در ميان عام و خاص مشهور به نفسي مطمئن بود و دلي آرام با خضوع و خشوع و مهابتي عظيم داشت و فوق‌العاده مقيد به آداب و رسوم ديني بود و حتي‌الامكان مستحبات را ترك نمي‌كرد و از مكروهات اجتناب مي‌نمود و در امور ديني، عجيب متعصب و متصلب بود. در امر به معروف و نهي از منكر، جدي و در مبارزه با خرافات و موهومات و روشن كردن مردم كوشا بود و ملامت لائمين او را از اين كار باز نمي‌داشت: لا تأخذه في الله لومه لائم. در وعظ و ارشاد مردم كمتر مسامحه‌ای نمي‌كرد. شب و روز و در هر موقع مناسب و در هر مجلس و محفل، مردم را ارشاد مي‌كرد و موعظه مي‌فرمود و در اين موضوع اصرار و پافشاري زيادي داشت، بطوريكه امكان نداشت در مجلسي كه ايشان بود، مجلس به سخنان بيهوده و حرف‌هاي متفرقه برگزار شود. وقت را غنيمت شمرده و از فرصت، حداكثر استفاده را مي‌نمود. بعلاوه ايشان جلسات منظمي را جهت وعظ و ارشاد مؤمنين برپا كرده بود، از جمله در شب‌هاي جمعه مراسم دعاي كميل، صبح‌هاي جمعه دعاي صحيفه سجاديه و عصرهاي جمعه دعاي ندبه برگزار مي‌كردند و در خلال شرح و تفسير آن‌ها، معارف اسلام و شيعه را بيان مي‌فرمودند. در احياي امر اهل‌بيت علیهم‌السلام جديت و كوشش خاصي داشتند و در احاديث اهل‌بيت علیهم‌السلام و تاريخ اسلام يد طولا و اطلاع وسيعي داشتند. زندگي‌شان از هر جهت بسيط و ساده بود و در زهد و قناعت و ورع و تقوا و مناعت، در زمان خود كم‌نظير بودند.
مرحوم آيت‌الله حاج سيد محمود شاهرودي مي‌فرمود: «هنگامي كه آن‌مرحوم در نجف در مدرسه بزرگ مرحوم آخوند حجره داشت، ما عده‌ای بوديم كه كاملاً مراقب و مواظب احوال ايشان بوديم و بالاخره طوري ايشان را شناختيم كه با وجود نماز جماعت‌هاي مهم در نجف، به اصرار زيادي ايشان را بالاي بام مدرسه، وادار به نماز مي‌كرديم و به ايشان اقتدا مي‌نموديم و گاهي در مواقع مناسب ما را با بياني شافي و جذاب و مهيج موعظه مي‌كرد.
آن بزرگوار در سن هشتاد و يك سالگي در سال 1374 قمري در ماه مبارك رمضان، دعوت حق را لبيك گفت و به جوار رحمت واسعه خداي متعال رفت و بنا به توصیه خود ایشان در مقبره دو مسجدان در ابتدای خیابان ملاحبیب الله کاشان مدفون شد. خدا او را رحمت فرمايد.
آثار قلمی
مرحوم آیت‌الله حاج شیخ علی آقا نجفی در مورد پدر بزرگوار، چنین نوشته است: آثار قلمی مرحوم نجفی حواشی و تعلیقات بسیار سودمند و مفیدی است که بر کتابهائی که تدریس یا مطالعه مینموده‌اند نوشته‌اند و مقام علمی و دقت نظر و کثرت تتبع و تبحر ایشان در فنون علوم بر خواننده معلوم می گردد. این حواشی عبارتند از:
1
حاشیه بر تمامی مجلدات بحار که مشتمل بر بیان لغات مشکله و توضیح در روایات و اخبار و تبیینی در بیانات مرحوم مجلسی و حل پاره ای از مسائل نحوی و صرفی و رفع اشکالات و الحاقات و سایر مطالب که خواننده مطلع در امور تألیف و تصنیف و کسانی که اهل مطالعه و تحقیق هستند اقرار به علامیت آن مرحوم مینمایند.
2
حاشیه بر تمام دوره جواهر شیخ محمدحسن نجفی که شامل تمام کتب فقه از طهارت تا حدود و دیات میباشد. این حواشی نیز شامل تحقیقات در احکام فقه و بیان پاره‌ای اصطلاحات و حل مشکلات روایات و دقایق احکام و ردّ و ابرامهائی میباشد.
3
حاشیه بر تمام دوره حدائق شیخ یوسف بحرانی که از کتب بسیار معتبر فقه شیعه بشمار می‌رود.
4
حاشیه بر کتب شرایع و شرح لمعه و معالم و سیوطی و شرح کافیه رضی الدین استرآبادی در صرف و نحو و تصریح خالد ازهری و شرح صمدیه سیدعلی خان شیرازی و مغنی و مطول و سایر کتب ادبی دیگر که در نزد ایشان بوده.
5
حاشیه بر منظومه سبزواری و اسرار الحکم او و شرح هدایه میبدی و شرح تجرید و حاشیه ملاعبدالله و چند کتاب موجود دیگر در فن منطق و حکمت که در دسترس ایشان بوده.
6
حاشیه بر دوره وسائل شیخ حر عاملی و مستدرک الوسائل حاجی نوری محتوی بیانات و تحقیقات بسیار سودمندی در خاتمه مستدرک الوسائل.
7
حاشیه بر کتب قوانین، ضوابط و فرائد شیخ مرتضی انصاری و کفایه مرحوم آخوند خراسانی و ضوابط الاصول و مقابس شیخ اسدالله کاظمینی و عده دیگر از کتب مدونه در اصول فقه.
8
حاشیه بر کتب تفسیر مجمع البیان طبرسی، صافی فیض، قاضی بیضاوی، سید هاشم بحرانی، منهج الصادقین ملافتح الله کاشانی.
9
حاشیه بر کتابهای رجال علامه حلی و رجال ابی علی و درایه ملاعلی کنی و کشی و شعب المقال حاج میرزا ابوالقاسم صفائی نراقی و فصل الخطاب حاج میرزا حسین نوری.
10
تحقیقات و بیانات بسیار دقیق و متین در کتابهای انیس الاعلام و بیان الحق محمد صادق فخرالاسلام و سیف الامه نراقی و رحله المدرسیه و الهدی الی دین المصطفی شیخ جواد بلاغی و چند کتاب دیگر در ادیان.
11
حاشیه بر کتاب اصول و فروع کافی و مرآت العقول علامه مجلسی و وافی مرحوم فیض، خرائج و جرایح راوندی، خصال و عیون اخبار الرضا شیخ صدوق و مکارم الاخلاق و احتجاج و اعلام الوری طبرسیین.
12
تعلیقات و حواشی بر شرح ابن ابی الحدید و نهج البلاغه.
13
حواشی و ملحقاتی به کتب حدیث و سیر و آثار و تواریخ و ادب مانند وفیات الاعیان ابن خلکان، مجالس المؤمنین قاضی شوشتری، روضه الصفا و حبیب السیر، روضات الجنات سید محمد باقرخوانساری، کنی و القاب محدث قمی، مجلدات ناسخ التواریخ و کتابهای حیات القلوب و عین الحیوه و حق الیقین و حلیه المتقین و جلاءالعیون مجلسی و معراج السعاده نراقی، ارشاد شیخ مفید، اکمال الدین صدوق و غیبت نعمانی.
14
حواشی و ملحقاتی به کتابهای لغت مانند قاموس فیروزآبادی، منتهی الارب، صراح اللغه، المنجد و برهان قاطع و برهان جامع و حواشی دیگری بر کتب متفرقه.